Dereń biały, znany pod nazwą łacińską Cornus alba, to jeden z najbardziej charakterystycznych krzewów ozdobnych klimatu umiarkowanego. Ceniony jest zarówno przez ogrodników, jak i przyrodników: wyróżnia się efektownymi, czerwonymi pędami, dekoracyjnymi liśćmi oraz dużą odpornością na niesprzyjające warunki środowiskowe. Stanowi ważny składnik naturalnych zarośli, pełni funkcje glebochronne, a jednocześnie odgrywa istotną rolę w kształtowaniu bioróżnorodności. Poniżej przedstawiono szczegółową charakterystykę gatunku, jego pochodzenie, wymagania siedliskowe i zastosowanie.
Charakterystyka botaniczna derenia białego
Dereń biały jest długowiecznym, silnie rozgałęzionym krzewem należącym do rodziny dereniowatych (Cornaceae). Zazwyczaj osiąga od 2 do 3 metrów wysokości, choć w sprzyjających warunkach może dorastać nawet do 4 metrów. Tworzy gęste, rozłożyste kępy, z licznymi pędami wyrastającymi z podstawy. To właśnie młode pędy są największą ozdobą gatunku – mają intensywnie czerwoną lub purpurową barwę, wyjątkowo dobrze widoczną na tle śniegu zimą.
Kora starszych gałęzi stopniowo ciemnieje, przybierając odcień brunatnoczerwony lub brązowy, często z lekkim połyskiem. Roślina charakteryzuje się silnym wzrostem i zdolnością do szybkiego zagęszczania się, co wynika z obecności odrostów korzeniowych i łatwego krzewienia się pędów po przycięciu. System korzeniowy derenia białego jest dobrze rozwinięty i mocno rozgałęziony, dzięki czemu krzew skutecznie stabilizuje glebę i dobrze znosi przesadzanie.
Liście derenia białego są naprzeciwległe, jajowate lub eliptyczne, o długości 4–10 cm. Ich brzeg jest całobrzegi lub delikatnie pofalowany. Charakterystyczną cechą liści derenia jest wyraźne unerwienie – kilka par nerwów bocznych biegnie łukowato ku wierzchołkowi blaszki, co doskonale widać przy oglądaniu liścia pod światło. U podstawowego gatunku liście są zielone z wierzchu i nieco jaśniejsze od spodu, lecz u odmian ozdobnych często występuje efektowna pstrość, czyli obrzeżenie lub marmurkowatość w odcieniach bieli, kremu, a nawet różu.
Jesienią liście derenia białego przebarwiają się na różne odcienie czerwieni, purpury i pomarańczu, co dodatkowo zwiększa walory ozdobne rośliny. Po opadnięciu liści widoczne stają się wyraziście ubarwione pędy, które są główną ozdobą okresu zimowego. Właśnie dzięki interesującemu wyglądowi przez cały rok dereń biały zaliczany jest do najbardziej atrakcyjnych krzewów ogrodowych i parkowych.
Kwiaty derenia białego są drobne, barwy biało–kremowej, zebrane w gęste, szczytowe baldachogrona o średnicy 3–5 cm. Nie są one zbyt okazałe pojedynczo, ale w większej liczbie przyciągają uwagę i chętnie odwiedzane są przez owady zapylające. Kwitnienie przypada najczęściej na maj i czerwiec, jednak niektóre krzewy powtarzają kwitnienie jesienią, szczególnie w cieplejszym klimacie.
Owoce derenia białego to kuliste, niewielkie pestkowce o średnicy ok. 6–8 mm. Początkowo są zielonkawe, później przybierają kolor białawy lub mlecznobiały, niekiedy z lekkim niebieskawym odcieniem. Zebrane są w luźne grona, dojrzewają późnym latem i jesienią. Dla człowieka owoce mają niewielką wartość jadalną ze względu na mdły smak, ale stanowią ważne źródło pokarmu dla ptaków, zwłaszcza w okresie migracji i przygotowania do zimy.
Naturalny zasięg, siedliska i wymagania środowiskowe
Dereń biały pochodzi z rozległych obszarów północno-wschodniej Europy oraz Azji. Jego naturalny zasięg obejmuje przede wszystkim europejską część Rosji, kraje nadbałtyckie, Białoruś, Ukrainę, a także rozległe połacie Syberii i Dalekiego Wschodu. Występuje ponadto w północnych rejonach Chin i Mongolii, sięgając aż po obszary o klimacie kontynentalnym, z mroźnymi zimami i umiarkowanie ciepłym latem.
W Polsce dereń biały jest uważany za gatunek obcy, introdukowany, choć od wielu dziesięcioleci jest szeroko rozpowszechniony w uprawie oraz częściowo zdziczały. Można go spotkać w parkach, ogrodach, zadrzewieniach przydrożnych, a także na nieużytkach, szczególnie w pobliżu miast i osiedli. Dzięki zdolności do łatwego rozsiewania się i tworzenia odrostów, dereń biały potrafi rozprzestrzeniać się poza pierwotne miejsca nasadzeń, wnikając do zarośli nadrzecznych czy przydrożnych skarp.
W naturalnym środowisku dereń biały zasiedla przede wszystkim brzegi rzek, potoków i jezior, wilgotne zarośla, obrzeża lasów liściastych oraz łęgi. Preferuje stanowiska żyzne, zasobne w próchnicę, o dobrze utrzymującej wodę glebie. Często rośnie w miejscach okresowo podmokłych, na glebach aluwialnych i madach rzecznych. Jednocześnie jest stosunkowo odporny na krótkotrwałe przesuszenie, co pozwala mu przetrwać w warunkach zmiennej wilgotności podłoża.
Pod względem wymagań glebowych dereń biały uchodzi za gatunek bardzo tolerancyjny. Najlepiej rozwija się na glebach gliniastych i gliniasto–piaszczystych, żyznych, o odczynie od lekko kwaśnego po obojętny, lecz poradzi sobie także na glebach uboższych, piaszczystych, a nawet na ciężkich i zwięzłych, o ile nie są one permanentnie zalewane. Dobrze znosi również umiarkowane zasolenie, dlatego bywa stosowany w nasadzeniach miejskich przy drogach.
Jeśli chodzi o nasłonecznienie, dereń biały jest rośliną o dużej plastyczności. Najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych i półcienistych, gdzie wybarwienie pędów i liści jest najbardziej intensywne. W cieniu też może rosnąć, lecz pędy stają się bardziej wydłużone, liście większe, a ogólny pokrój luźniejszy i mniej zwarty. Ciekawą cechą jest odporność derenia białego na zanieczyszczenia powietrza i warunki miejskie – dobrze znosi smog, pyły i okresowe przesuszenie.
Najważniejszą zaletą gatunku w klimacie umiarkowanym jest jego duża mrozoodporność. Dereń biały potrafi przetrwać spadki temperatury do –30°C, a nawet niższe, bez większych uszkodzeń pędów. Z tego powodu chętnie sadzony jest w ogrodach na terenach o surowych zimach, gdzie niektóre wrażliwsze gatunki krzewów nie radzą sobie dobrze. Umożliwia to tworzenie kolorowych kompozycji krzewiastych również w chłodniejszych rejonach kraju i Europy.
Odmiany ozdobne i walory dekoracyjne
Dereń biały doczekał się licznych odmian, które różnią się głównie barwą pędów, kształtem i ubarwieniem liści oraz siłą wzrostu. Stanowią one ważny element nowoczesnych założeń ogrodowych, szczególnie w kompozycjach o charakterze naturalistycznym i miejskim. Dzięki wyrazistym cechom i przyjemnej dla oka kolorystyce rośliny te są chętnie wykorzystywane do tworzenia żywopłotów, szpalerów i grup krzewiastych.
Jedną z najpopularniejszych odmian jest Cornus alba ‘Sibirica’. Charakteryzuje się ona bardzo intensywnie czerwonymi pędami, zwłaszcza młodymi, które zimą tworzą efektowne plamy barwne na tle śniegu lub ciemnej zieleni iglaków. Krzew osiąga zwykle 2–3 m wysokości i podobną szerokość, jest mrozoodporny i niewymagający w uprawie. Pędy tej odmiany są szczególnie cenione przez projektantów ogrodów za silny kontrast kolorystyczny w porze bezlistnej.
Inną, równie znaną odmianą jest Cornus alba ‘Elegantissima’. Jej najważniejszą cechą są liście z szerokim, białokremowym marginesem i nieregularnymi plamami jaśniejszej tkanki. Tworzy gęsty, kulisty krzew o wysokości ok. 2–3 m. Ubarwienie liści sprawia, że ‘Elegantissima’ pięknie rozjaśnia zacienione fragmenty ogrodu, a zarazem stanowi atrakcyjny akcent wśród roślin o ciemniejszym ulistnieniu.
Cornus alba ‘Sibirica Variegata’ łączy w sobie cechy poprzednich odmian – ma czerwone pędy oraz biało obrzeżone liście, co gwarantuje atrakcyjny wygląd przez większą część roku. Z kolei odmiana ‘Ivory Halo’ jest niższa i bardziej zwarta; osiąga około 1,5 m wysokości, dzięki czemu doskonale nadaje się do mniejszych ogrodów i nasadzeń pojemnikowych. Jej liście są zielone z kremowym marginesem, a pędy zachowują czerwone zabarwienie zimą.
Na uwagę zasługują również odmiany o ciemniejszym ulistnieniu, np. ‘Kesselringii’ z niemal purpurowymi, prawie czarnymi pędami, czy selekcje o liściach przebarwiających się szczególnie intensywnie jesienią. Różnorodność odmian sprawia, że dereń biały może pełnić różne funkcje w ogrodzie: od dominanty kolorystycznej, przez roślinę tła, po element naturalistycznych szpalerów.
Warto podkreślić, że walory dekoracyjne derenia białego są wyraźnie sezonowe i zmienne. Wiosną krzewy zachwycają świeżą zielenią liści i białymi kwiatostanami. Latem zyskują gęsty, masywny pokrój, zapewniający przyjemny cień i osłonę. Jesienią uwagę przyciąga barwne ulistnienie, natomiast zimą – czerwone pędy, podkreślane przez niskie światło słoneczne oraz śnieżne tło. To czyni z derenia białego roślinę całorocznie atrakcyjną, o dużej wartości kompozycyjnej.
Zastosowanie w ogrodnictwie, krajobrazie i ochronie środowiska
Zastosowanie derenia białego jest bardzo szerokie. W ogrodnictwie ozdobnym pełni on rolę rośliny krzewiastej do nasadzeń pojedynczych i grupowych, do tworzenia żywopłotów swobodnych, a także do umacniania skarp i zboczy. Jego gęste, rozrastające się szeroko kępy stanowią doskonałą barierę wizualną oraz wiatrochronną. Sadzenie derenia białego wzdłuż ogrodzeń lub granic działki zapewnia szybkie uzyskanie efektu osłony, bez konieczności budowy wysokich płotów.
Dzięki odporności na przycinanie, dereń biały świetnie sprawdza się jako krzew formowany. Można go regularnie skracać, utrzymując w określonej wysokości i szerokości, co jest szczególnie istotne w małych ogrodach czy na terenach publicznych. Co więcej, cięcie pobudza roślinę do wytwarzania nowych pędów, a to właśnie młode gałązki mają najbardziej intensywną barwę. Dlatego w praktyce ogrodniczej często stosuje się silne przycinanie derenia co 2–3 lata, aby utrzymać świeży, barwny wygląd krzewu.
W projektach zieleni miejskiej dereń biały wykorzystuje się do obsadzania pasów drogowych, rond, zieleńców osiedlowych i skarp przy mostach. Jego odporność na zanieczyszczenia, zasolenie i mechaniczne uszkodzenia czyni go doskonałym wyborem w trudnych warunkach miejskich. Jednocześnie roślina dobrze znosi zanieczyszczone powietrze, obniżoną wilgotność i okresowe niedobory wody, co zmniejsza koszty utrzymania nasadzeń.
W krajobrazie wiejskim dereń biały sadzi się w zadrzewieniach śródpolnych, na miedzach i obrzeżach pól, gdzie pełni funkcje ochronne i biocenotyczne. Tworzy miejsca schronienia dla ptaków i drobnych ssaków, dostarcza pożywienia w postaci owoców oraz przyczynia się do zwiększenia bioróżnorodności. Jako krzew o rozbudowanym systemie korzeniowym stabilizuje glebę, ograniczając erozję wietrzną i wodną. Z tego powodu bywa wykorzystywany w projektach rekultywacji i renaturyzacji terenów zdegradowanych.
Na obszarach nadrzecznych dereń biały ma szczególnie istotne znaczenie. Sadzi się go w pasach ochronnych wzdłuż cieków wodnych, wokół zbiorników retencyjnych i stawów, gdzie wzmacnia brzegi, zmniejsza spływ powierzchniowy i poprawia jakość wód. Krzewy derenia tworzą półnaturalne zarośla, które zatrzymują część zanieczyszczeń spływających z pól, a jednocześnie są atrakcyjnym środowiskiem życia dla licznych gatunków zwierząt.
Nie można pominąć estetycznego aspektu zastosowania derenia białego. W kompozycjach ogrodowych chętnie łączy się go z roślinami o kontrastującej barwie i fakturze liści, takimi jak trawy ozdobne, berberysy, żywotniki czy jodły karłowe. Połączenie czerwonych pędów derenia z żółtymi pędami innych gatunków, np. niektórych wierzb, pozwala tworzyć ciekawe układy kolorystyczne, szczególnie zimą. Dobrze prezentuje się także w zestawieniu z roślinami o zimozielonych liściach, które stanowią tło dla intensywnie wybarwionych pędów.
Choć dereń biały nie jest tradycyjną rośliną użytkową w sensie kulinarnym, jego drewno bywało lokalnie wykorzystywane jako surowiec drobny. Jest twarde i zwarte, a przy tym sprężyste, co pozwalało sporadycznie używać go do wyrobu niewielkich narzędzi, kołków czy prostych elementów rzemiosła. Obecnie takie zastosowanie ma niewielkie znaczenie, jednak pokazuje ono wszechstronność roślin z rodzaju Cornus.
Uprawa, pielęgnacja i rozmnażanie
Uprawa derenia białego jest stosunkowo prosta, nawet dla mniej doświadczonych ogrodników. Najważniejszym elementem jest odpowiedni dobór stanowiska oraz zapewnienie właściwego cięcia. Krzew najlepiej sadzić w miejscach słonecznych lub lekko ocienionych, na glebach żyznych, dobrze utrzymujących wilgoć, ale niezbyt ciężkich. Przy sadzeniu warto zastosować kompost lub ziemię ogrodniczą, co ułatwi roślinie przyjęcie się i start w nowym miejscu.
W pierwszych latach uprawy ważne jest regularne podlewanie, zwłaszcza w okresach suszy. Po dobrym ukorzenieniu się roślina staje się zdecydowanie bardziej samodzielna, choć na glebach bardzo lekkich i piaszczystych może wymagać dodatkowego nawadniania w upalne lato. Ściółkowanie podłoża wokół krzewu warstwą kory, zrębków czy liści pomaga ograniczyć parowanie wody i rozwój chwastów, a zarazem poprawia strukturę gleby.
Cięcie derenia białego ma kluczowe znaczenie dla zachowania atrakcyjności krzewu. Młode egzemplarze można przycinać lekko, skracając zbyt długie pędy dla uzyskania równomiernego pokroju. U starszych roślin stosuje się cięcie odmładzające – co kilka lat usuwa się najstarsze pędy przy samej ziemi, pozostawiając młodsze, silne przyrosty. Niektórzy ogrodnicy praktykują regularne, silne cięcie wiosenne, polegające na skróceniu pędów nawet do 20–30 cm nad ziemią, co pobudza krzew do wypuszczania licznych, intensywnie wybarwionych gałązek.
Nawożenie derenia białego nie musi być intensywne. Wystarczy raz do roku, wiosną, zastosować dawkę nawozu wieloskładnikowego lub rozłożyć wokół rośliny przekompostowany obornik czy kompost. W ten sposób dostarcza się niezbędnych składników pokarmowych i poprawia właściwości gleby. Nadmierne nawożenie azotowe może prowadzić do zbyt silnego, miękkiego wzrostu, który gorzej znosi mrozy, dlatego lepiej zachować umiar.
Jeśli chodzi o choroby i szkodniki, dereń biały na ogół jest rośliną mało problemową. Sporadycznie może być porażany przez choroby grzybowe, zwłaszcza w warunkach wilgotnych i przy zbyt gęstym nasadzeniu. Objawia się to plamistością liści lub zamieraniem pędów. W takich sytuacjach warto usunąć porażone części rośliny i zadbać o przewiewność stanowiska. Zdarza się także pojawienie mszyc, które zniekształcają młode przyrosty, lecz na ogół nie powodują poważnych strat. W razie potrzeby można zastosować łagodne preparaty ekologiczne lub mydło ogrodnicze.
Rozmnażanie derenia białego jest łatwe i może być prowadzone na kilka sposobów. Najprostsza metoda to pobieranie sadzonki zdrewniałej zimą lub wczesną wiosną. Pędy tnie się na odcinki o długości 15–20 cm, a następnie umieszcza w podłożu składającym się z mieszaniny piasku i torfu. Przy utrzymaniu odpowiedniej wilgotności znaczna część sadzonek ukorzenia się w ciągu kilku miesięcy.
Innym sposobem jest odkładanie pędów: młode, elastyczne gałązki przygina się do ziemi, przysypuje warstwą podłoża i unieruchamia. Po pewnym czasie w miejscach kontaktu pędu z glebą powstają korzenie, a z uśpionych pąków wyrastają nowe pędy. Po roku tak ukorzenioną gałązkę można odciąć od rośliny macierzystej i przesadzić w wybrane miejsce. Metoda ta jest szczególnie wygodna w warunkach amatorskich i nie wymaga specjalistycznego sprzętu.
Możliwe jest także rozmnażanie derenia białego z nasion, jednak w przypadku odmian ozdobnych nie gwarantuje ono powtórzenia cech rośliny matecznej. Nasiona wymagają najczęściej stratyfikacji, czyli okresu chłodu i wilgoci, aby mogły kiełkować. Z tego powodu metoda generatywna jest chętniej stosowana w szkółkarstwie dla uzyskania podkładek lub przy pracy hodowlanej nad nowymi odmianami.
Znaczenie przyrodnicze i rola w ekosystemach
Dereń biały, choć kojarzony głównie z ogrodami i zielenią miejską, odgrywa ważną rolę w środowisku przyrodniczym. Jako krzew o gęstym pokroju i obfitym ulistnieniu stanowi znakomite miejsce schronienia dla wielu gatunków ptaków, które wykorzystują go zarówno jako miejsce lęgowe, jak i bezpieczną przystań w czasie żerowania. Gęste wnętrze krzewu utrudnia dostęp drapieżnikom, zapewniając ptakom i drobnym ssakom względne bezpieczeństwo.
Kwiaty derenia białego stanowią źródło nektaru i pyłku dla licznych gatunków owadów, w tym dzikich pszczół, muchówek i motyli. Dzięki dość długiemu okresowi kwitnienia roślina przyczynia się do uzupełniania bazy pokarmowej zapylaczy na przełomie wiosny i lata. Z kolei owoce są chętnie zjadane przez ptaki, takie jak drozdy, kosy czy gile. Rozsiewają one nasiona na większe odległości, wspomagając naturalne rozprzestrzenianie się gatunku.
System korzeniowy derenia białego stabilizuje glebę i ogranicza erozję, co ma duże znaczenie na terenach nadrzecznych, skarpach i nasypach. Zdolność do szybkiego odrastania po przycięciu lub uszkodzeniu sprawia, że krzew ten dobrze znosi ekstremalne warunki, w tym powodzie czy silne wiatry. W ten sposób pełni funkcję rośliny ochronnej, pomagającej utrzymać równowagę ekologiczną na obszarach narażonych na degradację.
W zaroślach z udziałem derenia białego tworzy się specyficzny mikroklimat: cień i wilgoć pod koronami krzewów sprzyjają rozwojowi runa i drobnych organizmów glebowych. Nagromadzenie opadłych liści poprawia strukturę i zasobność gleby, co korzystnie wpływa na inne rośliny towarzyszące. Takie półnaturalne zbiorowiska stanowią ważne refugia bioróżnorodności w krajobrazie intensywnie użytkowanym przez człowieka.
W niektórych regionach, gdzie dereń biały został introdukowany poza naturalny zasięg, istnieje ryzyko, że gatunek stanie się elementem inwazyjnym. Dotyczy to szczególnie miejsc, w których brakuje naturalnych wrogów lub konkurentów ekologicznych, a warunki środowiskowe sprzyjają niekontrolowanemu rozrostowi krzewów. Dlatego przy planowaniu nasadzeń na terenach cennych przyrodniczo warto rozważyć możliwość wpływu derenia na rodzime gatunki roślin.
Ciekawostki, historia uprawy i znaczenie kulturowe
Derenie jako grupa roślin od dawna obecne są w kulturze ogrodniczej Europy i Azji. Niektóre gatunki, jak dereń jadalny, wykorzystywane były także kulinarnie i leczniczo. Dereń biały nie odegrał aż tak ważnej roli użytkowej, ale od wielu stuleci ceniony jest jako roślina ozdobna. W europejskich ogrodach pojawił się szerzej w XIX wieku, wraz z modą na wprowadzanie roślin pochodzących z Rosji i Dalekiego Wschodu.
Rozwój szkółkarstwa i selekcji odmian w XX wieku sprawił, że dereń biały zyskał popularność jako krzew odpowiedni do nowoczesnych nasadzeń miejskich i przydomowych. Odmiany o pstrych liściach i intensywnie barwnych pędach stały się stałym elementem katalogów roślin ozdobnych. Dzięki swej wytrzymałości i małym wymaganiom pielęgnacyjnym dereń biały doskonale wpisał się w trend tworzenia założeń zieleni niewymagających intensywnej obsługi.
Ciekawą cechą derenia białego, zauważalną podczas obserwacji w terenie, jest zmienność wybarwienia pędów w zależności od wieku rośliny, dostępu światła oraz żyzności gleby. Im lepiej roślina jest doświetlona i odżywiona, tym bardziej nasyconą barwę przybierają młode gałązki. W cieniu i na ubogich glebach kolor bywa bardziej stonowany, przechodząc w odcienie brunatnoczerwone. To powoduje, że odpowiednie stanowisko ma kluczowe znaczenie dla maksymalnego wykorzystania walorów dekoracyjnych krzewu.
Dereń biały cieszy się też zainteresowaniem fotografów i pasjonatów zimowych spacerów. Kontrast czerwonych pędów na tle śniegu, szronu czy nisko padającego słońca tworzy nastrojowe kompozycje, chętnie utrwalane na zdjęciach. W parkach i ogrodach botanicznych często zakładane są specjalne rabaty zimowe, w których dereń biały odgrywa rolę jednego z najważniejszych akcentów barwnych.
Warto wspomnieć także o potencjale derenia białego w ogrodach przyjaznych dla dzikiej przyrody. Sadząc ten krzew, ogrodnik nie tylko zyskuje atrakcyjną roślinę ozdobną, ale także wspiera lokalne populacje ptaków i owadów. Owoce stanowią pożywienie, gęste gałęzie – schronienie, a kwiaty – źródło nektaru. Tym samym dereń biały wpisuje się w ideę ogrodnictwa ekologicznego i zrównoważonego, łączącego estetykę z funkcją przyrodniczą.
FAQ – najczęściej zadawane pytania
Jakie stanowisko jest najlepsze dla derenia białego?
Dereń biały najlepiej rośnie na stanowiskach słonecznych lub lekko ocienionych, gdzie jego pędy i liście wybarwiają się najintensywniej. Preferuje gleby żyzne, wilgotne, ale przepuszczalne, choć poradzi sobie także na podłożach przeciętnych ogrodowych. Dobrze jest unikać miejsc stale zalewanych wodą i ekstremalnie suchych. W miastach świetnie znosi zanieczyszczone powietrze i zasolenie, dlatego często sadzi się go przy drogach i parkingach.
Czy dereń biały wymaga regularnego cięcia?
Cięcie nie jest bezwzględnie konieczne, ale wyraźnie poprawia wygląd krzewu. Regularne usuwanie najstarszych pędów przy ziemi co kilka lat odmładza roślinę i pobudza ją do wypuszczania młodych, intensywnie zabarwionych gałązek. W ogrodach ozdobnych często stosuje się silne cięcie wczesną wiosną, pozostawiając tylko krótkie odcinki pędów. Tak odmłodzony dereń w sezonie tworzy gęstą, barwną koronę, szczególnie atrakcyjną zimą.
Czym różni się dereń biały od derenia świdwa?
Dereń biały ma zwykle jaśniejsze, często pstre liście i wyraźnie czerwone pędy, natomiast dereń świdwa (Cornus sanguinea) częściej występuje dziko w Polsce i ma ciemniejsze, zielone liście oraz pędy wpadające w bordo lub brąz. Owoce derenia białego są najczęściej białawe, podczas gdy świdwa tworzy owoce granatowoczarne. Różnice w pokroju i barwie są widoczne zwłaszcza zimą, kiedy liście opadną, a na pierwszy plan wychodzi kolor kory i pędów.
Czy dereń biały może być inwazyjny?
W niektórych regionach, gdzie dereń biały został wprowadzony poza naturalny zasięg, może wykazywać tendencję do ekspansji, zwłaszcza na wilgotnych siedliskach nadrzecznych. Rozsiewany przez ptaki i łatwo tworzący odrosty, stopniowo zajmuje nowe obszary. W Polsce jest głównie rośliną uprawianą i zdziczałą, zwykle nie stanowi dużego zagrożenia dla rodzimej flory. Na terenach cennych przyrodniczo warto jednak monitorować jego rozprzestrzenianie i sadzić go z rozwagą.
Czy owoce derenia białego są jadalne?
Owoce derenia białego są zasadniczo uważane za niejadalne lub co najwyżej mało wartościowe kulinarnie. Mają mdły smak i nie są wykorzystywane w tradycyjnej kuchni, w przeciwieństwie do owoców derenia jadalnego. Dla ludzi nie stanowią atrakcyjnego surowca, natomiast są cennym pokarmem dla ptaków, zwłaszcza jesienią i zimą. Dlatego pozostawienie owocujących krzewów w ogrodzie jest korzystne z punktu widzenia ochrony przyrody i wspierania awifauny.